Mayıs ayında New York taksi medalyonların (yani taksi plakaların) fiyat çöküşünden haberi yayınlamıştık, bunun nedeni de sektördeki spekülasyonlardan kaynaklanıyordu. Şimdi daha net bilgiler açıklığa kavuştu: Konsept ABD’nin diğer bölgelerinde, özellikle de Şikago’da da uygulandı.
Şikago’da 2006 Sonbaharında taksi plakaları (ABD’de ‚Madalyonlar‘ olarak adlandırılıyor) satışı için bir açık artırmaya ev sahipliği yaptı. Piyasa fiyatının oldukça üzerinde olan bazı teklifler de dahil olmak üzere yüzlerce teklif alındı. Şehir milyonlarca dolar topladı. Yetkililer daha sonra bu satışları başarılı geçtiğini ilan etti.Ancak müzayede tuhaf gelişmeler gözüktü: kazananların hiçbiri Şikago’da yaşamadıklarını ve yüzlerce kilometre uzakta bulunan New York’tan geldikleri sonradan göze çarptığını New York Times gazetecisi, Brian Rosenthal, araştırdı ve son aylarda daha önce de New York’taki madalya piyasasında olduğu gibi benzer aykırı spekülasyonlar ve manipülasyonlar yapıldığını açıklamıştı.
Brian New York’lu filo sahiplerin, brokerler ve finansörlerin Şikago’da taksi piyasasını ele geçirdiklerini ve düpedüz “Doymaz aç gözlü‘ sayesinde on yıl içerisinde tamamen çökmüş bir sektörü göçmen sürücülerin yaşamlarında yıkımın eşiğinde bırakmalarına yardımcı oldular.
New Yorklular, diğer ABD şehirlerinde olduğu gibi Şikago’da da benzer bir kurnazlık kullandılar: madalya fiyatlarını yükselttiler, alıcılara yüksek riskli krediler sağladılar ve korkunç faiz ve harçlar istediler – ‚madalya‘ patlayana ve piyasalar çökene kadar. O zamana kadar Madalyon fiyatları yedi kat artmıştı: Boston’da 700.000 dolara (637.000 Euro), Philadelphia’da 550.000 dolara (500.726 Euro), 400.000 dolara (364.155 Euro) Miami’de ve San Francisco’da 250.000 dolar (227.600 Euro). Bununla birlikte, en iddialı genişleme, Rosenthal’ın araştırmasına göre ülkenin en büyük ikinci taksi endüstrisine ev sahipliği yapan Chicago’ya yönelikti. Resmi kayıtlara göre New Yorklular sonunda kent madalyonlarının neredeyse yarısını satın aldı. Bazıları belge ve görüşmelere göre özellikle arsızdı. Birincisi, normal pazarlık fiyatlarından madalyonlar satın aldılar ve büyük taksi filoları kurdular. Ardından madalyon fiyatlarını yükselttiler. Sonunda madalyonlarını sürücülerine ve rakip filo operatörlerine düşmeden kısa bir süre önce sattılar.İstila, az sayıda New Yorklu için olağanüstü bir refah yarattı. Örneğin, bir New York şirket ağı 30 milyon dolarlık Chicago madalyonu (27.3 milyon Euro) ödedi ve daha sonra 185 milyon dolara (168.4 milyon Euro) sattı. 52 yaşındaki Yunanistanlı bir taksi şoförü Demetrios Manolitsis şöyle anlatıyor, “Bizi zengin olmak için kullandılar”.
1992’de taksiye başlayan ve bir yatırım olarak ek bir madalyonuna sahip olan Manolitsis, Chicago’daki New York’luların tavsiyesi üzerine, fiyatlar patladığında balonun tepesinde, 15 madalya daha satın aldı. Varlık yenilmez görünüyordu. O şimdi bir borç dağının altına gömüldü ve her şeyini kaybetmek üzere. Manolitsis, „onlardan Kredi aldık ve battık,“ dedi.
Bir Chicago madalyonunun ortalama fiyatı, balonun zirvesinde yaklaşık 400.000 $ ‚a (364.000 Euro) yükselmişti. 2013’ten itibaren fiyat düşüşü başladı. 2006 yılında 50.000 $ ‚dan (45.500 Euro) daha ucuza satıldılar. New Yorklular madalyon pazarını ele geçirip fiyatlar yükseldiğinde, yüzlerce yerel saldırıya katıldı. Illinois sakinlerinin 770’den fazlası bu dönemde en az bir madalyon satın aldı. Birçoğu, akıcı İngilizce konuşamayan ve kolay para kazanma ve güvenli bir gelecek vaadi ile elde edemedikleri kredileri imzalayan göçmen taksi şoförleriydi.
Fiyatların hızla düşüşünden sonra 200’den fazla girişimcinin, daha önce satın alanların bile, kredileri geri ödemeyince iflas başvurusunda bulundu.Bugün, bir Chicago taksi madalyonu en fazla 30.000 $ (27.300 Euro) değerinde ve çoğu işlerini bırakıp devam etmekten vazgeçtiler. Taksilerin yüzde 40’ı hizmet dışı.
Uber ve Lyft gibi hizmet sağlayacıları bu gelişmelerden yararlandı. New York hariç diğer Şehirlerde istedikleri gibi faaliyetlerini sürdürüyorlar. Ama taksi sektörüne en büyük darbe spekülasyonlar getirdi.
New York’luların Şikago’ya girişiyle ilgili olarak eski belediye başkanı Rahm Emanuel’in siyasi danışmanı Michael Negron, „Geçmişe bakıldığında, alarm zilleri çalması gerekiyor“, dedi ve şöyle bir demeçte bulundu, “Dış yatırımcılar sektörü geliştirmek için geldi ve herkes uyudu.“wf
